Planteatutako gaia enplegatu publikoen abokatu-laguntzarako eskubideari buruzkoa da.

Hala, lehenik eta behin, aplikatu beharreko esparru juridikoa aztertu behar da. Zehazki, hauek dira: Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren Legearen testu bategina, urriaren 30eko 5/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartua (aurrerantzean, TRLEBEP), eta azaroaren 27ko 52/1997 Legea, Estatuaren eta Erakunde Publikoen Laguntza Juridikoarena, eta Estatuaren Abokatutza Orokorraren Erregelamendua, urriaren 15eko 1057/2024 Errege Dekretuaren bidez onartua (aurrerantzean, RAGE). Bi arau horiek aplikazio-eremuan daude ezarrita.

Aurrekoa kontuan hartuta, planteatutako auzia funtzionarioen letraduaren laguntza jasotzeko eskubidea nola egituratzen den zehaztean datza. Horri dagokionez, honako hau adierazten da:

TRLEBEPen 14. f) artikuluak langile publikoen eskubidea aitortzen du:Administrazio Publikoaren defentsa juridikoa eta babesa edozein jurisdikzio-ordenaren aurrean bere eginkizunak edo kargu publikoak legitimoki betetzearen ondorioz jarraitzen diren prozeduretan.”.

Bestalde, Estatuari eta Erakunde Publikoei Laguntza Juridikoa emateari buruzko azaroaren 27ko 52/1997 Legearen 2. artikuluak honako hau dio:erregelamenduz ezarritako moduan, estatuko abokatuek beren gain hartu ahal izango dute Estatuko agintari, funtzionario eta enplegatuen, haien erakunde publikoen (…) eta konstituzio-organoen ordezkaritza eta defentsa judizioan, haien prozesu-posizioa edozein dela ere, prozedurak karguarekin zerikusia duten egintzen edo ez-egiteen bidez bideratzen direnean.”.

Aurreikuspen hori RAGEren 82. artikuluan eta hurrengoetan zehazten da.

Arau orokorra honako hau da: “Estatuko abokatuak edozein jurisdikzio-ordenaren aurrean ordezkatu eta defendatu ahal izango ditu Estatuko Administrazio Orokorreko agintariak, funtzionarioak eta enplegatu publikoak, konstituzio-organoak eta Estatuko sektore publikokoak diren erakundeak, baldin eta haien laguntza juridikoa Estatuko Abokatutza Orokorrari badagokio lege- edo erregelamendu-arau baten edo hitzarmen baten arabera, haien aurka ekintzaren bat bideratzen bada haien eginkizunak edo karguak modu legitimoan betetzearen ondorioz, edo agintaritza eskudunaren agindua bete badute.” (art. 82.1 RAGE).

Langile horien ordezkaritza eta defentsa beren gain hartzeko, Estatuko abokatuek Auzibide Zuzendaritza Nagusiaren berariazko ebazpenaren bidez gaituta egon beharko dute. 82.2 RAGE).

Gaikuntza hori lortzeko, enplegatu publikoa zein organoren mendean dagoen, organo horrek proposamen arrazoitu bat egin behar du, eta, proposamen horretan, Estatuko Abokatutza Orokorra-Zerbitzu Juridikoaren Zuzendaritzak eskatzen diren baldintzak betetzen direla egiaztatu ahal izateko ezinbestekoak diren aurrekariak jaso behar dira (1. 82.4 RAGE).

Baldintza horiek honako hauek dira:

- langile horiek euren funtzioak edo karguak bidezko eran betetzearen ondorio den prozedura judiziala izan behar da, edo agintari eskudunaren agindua bete denean (RAGEren 82.1 artikulua)

- gaitzeak bateragarria izan behar du dagokion Estatu, organismo edo erakundearen eskubide eta interes orokorren defentsarekin, eta, bereziki, prozesu berean zalantzan daudenen defentsarekin (RAGEren 82.3 artikulua).

Atxiloketa, espetxeratze edo karguarekin lotutako ekintza edo ez-egiteengatik beste edozein kautela-neurri hartzen den kasuetan, langile horiek zuzenean eskatu ahal izango diote dagokion Estatuko Abokatutzari Estatuko Abokatuaren laguntza (RAGE, 82.5 artikulua).

Bestalde, aipatutako langileak beste ordezkaritza baten bidez agertzen badira edo organo jurisdikzionalera jotzen badute, Estatuko Abokatuaren laguntza juridikoari uko egiten diotela ulertuko da (RAGE, 82.6 art.). Izan ere, arauketa horrek ez dio eragiten agintaritzak, funtzionarioak edo enplegatu publikoak defendatzailea izendatzeko edo ofizioz izendatzeko duen eskubideari.

Azkenik, Estatuko Abokatuak langile horien izenean akzioak egikaritzeko aukerari dagokionez, Estatuko Abokatutza Nagusia dagoen Ministerioaren berariazko baimena behar da, Estatuko Abokatutza Nagusia dagoen saileko titularrak, lehendakariak edo mendeko organismo edo erakunde publikoko zuzendari nagusiak proposamen arrazoitua egin ondoren eta Auzibideen Zuzendaritza Nagusiak txostena egin ondoren (EAOren 85. artikulua).

Ondorioz, ordenamendu juridikoak aitortzen du Estatuko abokatuak edozein jurisdikzio-ordenaren aurrean enplegatu publikoak ordezkatu eta defenda ditzakeela, haien aurka ekintzaren bat bideratzen denean haien eginkizunak edo karguak modu legitimoan betetzearen ondorioz, edo agintaritza eskudunaren agindua bete dutenean, betiere bateragarria bada dagokion estatuaren, organismoaren edo erakundearen eskubide eta interes orokorren defentsarekin.

Aurreko guztia gorabehera, gogoratu behar da, zuzendaritza nagusi honen eskumenen araubidearen arabera, zuzendaritza nagusi honek egiten dituen kontsulten erantzunak informatzeko baino ez direla, eta, ondorioz, ez direla irizpide lotesleak, ez dutela ez eskubiderik ez eskubide-itxaropenik sortzen, eta ez dutela inolako loturarik sortzen dagozkien prozedura-motekin. Gainera, nahitaezko izaera edo izaera loteslerik ez dutenez, erantzun horien hartzaile diren organoek, hala badagokio, horietan jasotako iritziarekin bat ez datorren erabakia hartu ahal izango dute azkenean.

Buletin honetan jasotzen diren kontsulten erantzunek erantzuna emateko unean indarrean dagoen araudiaren arabera planteatutako galderei erantzuten diete, eta, beraz, erantzun horiek ondorengo lege-aldaketen edo ebazpen judizialen eragina jasan dezakete.