A cuestión exposta versa sobre a aplicación do permiso de garda legal para o coidado de fillo menor de 12 anos, en relación con, dun lado, a porcentaxe de redución de xornada a aplicar, e doutro, se a alusión ao termo “xornada de traballo” que realiza o artigo 48.h) do Real Decreto Lexislativo 5/2015, do 30 de outubro, polo que se aproba o texto refundido da Lei do Estatuto Básico do Empregado Público (TREBEP) esta referida a xornada diaria ou xornada semanal.

Así, en primeiro lugar, cabe analizar o marco xurídico de aplicación. O artigo 48.h) do TREBEP recoñece así o permiso dos funcionarios públicos:

“Por razóns de garda legal, cando o funcionario teña o coidado directo dalgún menor de doce anos, de persoa maior que requira especial dedicación, ou dunha persoa con discapacidade que non desempeñe actividade retribuída, terá dereito á redución da súa xornada de traballo, coa diminución das súas retribucións que corresponda.

Terá o mesmo dereito o funcionario que precise encargarse do coidado directo dun familiar, ata o segundo grao de consanguinidade ou afinidade, que por razóns de idade, accidente ou enfermidade non poida valerse en por si e que non desempeñe actividade retribuída.”

De acordo con a disposición adicional cuarta do TREBEP, ata que se diten as Leis de Función Pública e as normas regulamentarias de desenvolvemento, manteranse en vigor en cada Administración Pública as normativas vixentes sobre ordenación, planificación e xestión de recursos humanos en tanto non se opoñen ao establecido no EBEP.

Por iso debe entenderse que continúa en vigor en tanto non contravenga o disposto no EBEP o artigo 30.1.g) da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de Medidas para a Reforma da Función Pública, así como o Real Decreto 2670/1998, do 11 de decembro, polo que se desenvolve o artigo 30.1.f) da Lei 30/1984, do 2 de agosto, de Medidas para a Reforma da Función Pública. O artigo Único do Real Decreto 2670/1998, do 11 de decembro, dispón que:

“1. O funcionario que por razóns de garda legal teña ao seu coidado directo algún menor de seis anos, ancián que requira especial dedicación ou a un diminuído psíquico, físico ou sensorial que non desempeñe actividade retribuída, terá dereito a unha diminución de ata un medio da xornada de traballo, coa redución proporcional das retribucións.

2. Para o cálculo do valor hora aplicable á esta redución tomarase como base a totalidade das retribucións íntegras mensuais que perciba o funcionario dividida entre o número de días naturais do correspondente mes e, á súa vez, este resultado polo número de horas que o funcionario teña obriga de cumprir, de media, cada día.

3. Cando o permita a organización do traballo da unidade, concederase ao funcionario a parte da xornada que conveña aos seus intereses persoais.”

Tendo en conta o anterior, a primeira cuestión exposta céntrase na porcentaxe ata o que poderá aplicarse a redución de xornada, tendo en conta o teor literal do Real Decreto 2670/1988, será de ata un medio da xornada de traballo, coa redución proporcional de retribucións.

Polo que se refire á segunda consulta exposta, é dicir, á aclaración do termo “xornada de traballo”, infórmase que o funcionario pode, en principio, elixir a parte da xornada na que gozar a redución con arranxo aos seus intereses persoais, pero, a Administración esta facultadá para modificar esa elección do funcionario se as necesidades organizativas da unidade na que traballa así o esixen.

Así, o Fundamento Xurídico Terceiro da Sentenza da Sección Terceira da Sala do Contencioso-Administrativo, Sentenza número 842/2007, do 7 de decembro que establece en relación ao Real Decreto 2670/1998, do 11 de decembro que:

“Esta norma condiciona a elección polo funcionario da parte de xornada que conveña aos seus intereses, a que o permita a organización do traballo da unidade, o que quere dicir que a concesión da redución da xornada é obrigada para a Administración, sen marxe algún para a apreciación discrecional, se se cumpren os orzamentos de feitos recollidos na letra g) do artigo 30.1 isto é, que un funcionario por razón de garda legal teña ao seu coidado directo un menor de doce anos, pero que con todo a elección polo funcionario interesado da parte de xornada en que se vai a levar a cabo a redución horaria que conveña aos seus intereses persoais, está condicionada a que o permita a organización do traballo da unidade, ou noutras palabras ás necesidades do servizo (…).

(…) a regulación do permiso configura un dereito subxectivo do funcionario non suxeito a condicións resolutorias ou cargas modais, xa que se así fose a Lei ou o Real Decreto 2670/1998 así o dirían, e o certo é que non limitan o dereito á redución horaria máis que a que se cumpra a idade máxima do menor (seis ou doce anos), polo que a falta desas restricións na configuración legal dun permiso, non é posible restrinxir pola Administración sen fundamento legal algún, e iso é así ao momento de que o número 3 do artigo único do Real Decreto, precisamente regula a única restrición que a norma admite respecto deste permiso, e que non afecta á súa concesión senón á elección polo funcionario da franxa horaria na que gozar da redución horaria, de forma que o funcionario pode, en principio, elixir a parte da xornada na que gozar a redución con arranxo aos seus intereses persoais pero, ao tempo, faculta á Administración para modificar esa elección do funcionario se as necesidades organizativas d a unidade na que traballa así o esixen, logo é meridianamente claro que esta é a única facultade que lle cabe á Administración en relación ao permiso controvertido, do que se segue na Resolución que concede o permiso de redución horaria o único que pode facer a Administración Pública, é establecer condicións ou límites referidos exclusivamente ao momento relativo á franxa horaria na que o funcionario pode gozar do seu dereito á redución de xornada (…)”.

Por analogía á cuestión exposta pódese acudir igualmente á Sentenza número 112/2005, do 18 de abril do Xulgado do Social número 4 de Málaga, que dispón no seu Fundamento Xurídico Terceiro que:

“En calquera caso, un suposto similar ao sometido á consideración deste Xulgado (…) foi resolto pola Sala do Social do Tribunal Superior de Xustiza de Andalucía, con sede en Málaga, no sentido de entender que a norma entón invocada, o artigo 37.5 do Estatuto dos Traballadores –o correspondente ao precepto convencional analizado nestes autos, o repetido artigo 33.1.g)- o que contempla é unha redución diaria do tempo de traballo, parella co coidado dos fillos menores, que o Tribunal entende que tamén ha de ser diario (sentenza da citada Sala, invocada polo organismo demandado, número 582/01, do 22 de marzo)”.

De ambas as sentenzas pode interpretarse que o termo “xornada de traballo” refírese a “xornada diaria de traballo”, en tanto a Sentenza da Sección Terceira da Sala do Contencioso-Administrativo, Sentenza número 842/2007, do 7 de decembro, fai referencia a “a franxa horaria na que o funcionario pode gozar do seu dereito á redución de xornada” e a Sentenza número 112/2005, do 18 de abril do Xulgado do Social número 4 de Málaga en relación á Sentenza número 582/01, do 22 de marzo, fai mención expresa a que debe entenderse que “ha de ser diario”.

No mesmo sentido pronúnciase a Subdirección Xeral da Inspección Xeral de Servizos da Administración Xeral do Estado, que, no seu informe con data do 3 de decembro de 2010 establece que a xornada debe entenderse diaria e baséase nos seguintes fundamentos:

“- A expresión “xornada de traballo” non está definida no EBEP nin no Estatuto dos Traballadores.

O Dicionario da Real Academia Española define “xornada” como “día” na súa primeira acepción, sendo a segunda o “tempo de duración do traballo diario”.

Por extensión, o termo “xornada” pode referirse tamén ao cómputo da semana laboral, do mes laboral e do ano laboral.

- O artigo 48 do EBEP expresamente permite acumular no seu apartado f, a hora de ausencia do traballo, á que se ten dereito por lactación dun fillo menor de doce meses, en xornadas completas.

Pode presumirse que, ao non indicar esta posibilidade no apartado h, debe estarse ao principio xeral de xornada diaria.

- Na Resolución do 20 de decembro de 2005, da Secretaría Xeral para a Administración Pública, pola que se ditan instrucións sobre xornada e horarios de traballo do persoal civil ao servizo da Administración Xeral do Estado, alúdese á xornada de traballo, cun significado de diaria, nalgúns casos, e noutros, de semanal.

Así, o Apartado Primeiro 4.B) indica que “A duración máxima da xornada xeral de traballo na Administración Xeral do Estado será de trinta e sete horas e media semanais (…)”.

No entanto, na mesma resolución, no apartado cuarto, referido á “Xornada reducida por interese particular”, a redución de xornada é diaria, sen que se poida producir a acumulación semanal do período a que se teña dereito.

Igualmente as “medidas adicionais de flexibilidade horaria”, establecidas no apartado segundo.4, aplícanse diariamente”.

Por todo o que antecede conclúese que, a redución de xornada do permiso de garda legal para o coidado de fillo menor de 12 anos pode alcanzar ata un medio da xornada de traballo, entendendo o termo “xornada de traballo” como xornada diaria e non como xornada semanal, polo que non poderán acumularse distintos períodos de redución nin gozarse en días completos.

Todo o anterior indícase sen prexuízo de lembrar que, de acordo con o réxime de competencias deste centro directivo, as respostas a consultas que emite esta dirección xeral posúen carácter meramente informativo e, en consecuencia, non teñen carácter de criterio vinculante, nin orixinan dereitos nin expectativas de dereito, nin implican vinculación algunha co tipo de procedementos a que se refiran. Ademais, ao carecer de carácter preceptivo ou vinculante, os órganos destinatarios das estas respostas poderán, no seu caso, adoptar finalmente unha decisión que non se corresponda co parecer contido nas mesmas.

As respostas a consultas contidas neste boletín atenden ás cuestións expostas á luz da normativa vixente no momento da súa emisión, de maneira que estas respostas poden verse afectadas por modificacións lexislativas posteriores ou resolucións xudiciais.