A cuestión exposta versa sobre a aplicación da medida de flexibilidade horaria recollida no apartado 8.1 da Resolución do 28 de febreiro de 2019, da Secretaría de Estado de Función Pública, pola que se ditan instrucións sobre xornada e horarios de traballo do persoal ao servizo da Administración Xeral do Estado e os seus organismos públicos.

Así, este apartado establece que se poderán adoptar medidas para a conciliación da vida familiar e laboral dirixidas a:

“Os empregados ou empregadas públicos que teñan ao seu cargo persoas maiores, fillos ou fillas menores de 12 anos, persoas suxeitas a tutela ou acollemento menores de 12 anos ou persoas con discapacidade, así como quen teña ao seu cargo directo a familiares con enfermidade grave ata o segundo grao de consanguinidade ou afinidade, terán dereito a flexibilizar nunha hora diaria o horario fixo de xornada que teñan establecido. Este dereito poderá exercerse tamén no ano en que o menor cumpra a idade de 12 anos.”

Exponse no escrito de consulta a dúbida de se a citada medida consiste nun dereito dos funcionarios e funcionarias non sometido a condición, ou se pola contra o seu exercicio pódese ver condicionado por necesidades do servizo ou a primacía dos intereses xerais sobre os particulares cando estes entren en colisión.

Así, en primeiro lugar, cabe analizar o marco xurídico de aplicación. A medida antes mencionada vén regulada no apartado 8 das instrucións de xornada e horarios, nos seguintes termos:

“8. Medidas para a conciliación da vida familiar e laboral.

Poderanse adoptar medidas para a conciliación da vida familiar e laboral, no marco das necesidades do servizo, nos seguintes supostos:

8.1 Os empregados ou empregadas públicos que teñan ao seu cargo persoas maiores, fillos ou fillas menores de 12 anos, persoas suxeitas a tutela ou acollemento menores de 12 anos ou persoas con discapacidade, así como quen teña ao seu cargo directo a familiares con enfermidade grave ata o segundo grao de consanguinidade ou afinidade, terán dereito a flexibilizar nunha hora diaria o horario fixo de xornada que teñan establecido. Este dereito poderá exercerse tamén no ano en que o menor cumpra a idade de 12 anos (….)” (O resaltado é propio).

Como pode verse, o criterio que delimita a regulación das medidas para a conciliación da vida familiar e laboral é o das necesidades do servizo, establecéndose así que toda medida neste sentido adoptarase no marco das necesidades de servizo.

Tendo en conta o anterior, a cuestión exposta céntrase na medida que vén regulada no apartado 8 das instrucións de xornada e horarios, que ten como finalidade flexibilizar nunha hora diaria a xornada co obxectivo de facilitar a conciliación da actividade pública coa vida privada.

Pero este intento de axuntar ambas as situacións non pode dar lugar á interrupción, redución ou empeoramento dos servizos públicos encomendados. Han de terse en conta sempre os intereses xerais así como a continuidade e garantía na prestación efectiva do servizo público fronte a unha flexibilidade horaria ou calquera outra alteración do réxime de xornada e horarios que poida supor un detrimento ou prexuízo dos intereses xerais e dos dereitos dos cidadáns.

Deste xeito, as medidas de flexibilidade horaria para a conciliación deberán axuntarse coas necesidades do servizo. Respecto deste concepto, a Sentenza da Sala do Contencioso-Administrativo da Audiencia Nacional do 12 de Novembro de 2008 (recurso 96/2008) declara que:

“o referido concepto de «necesidades do servizo» constitúe un concepto xurídico indeterminado que outorga á Administración unha marxe de apreciación, en orde a concretar as circunstancias que entende que concorren no caso para o exercicio desa facultade, debendo achegar ao expediente o material probatorio necesario para acreditar que a súa decisión vén apoiada nunha realidade fáctica que garante a legalidade e oportunidade da mesma, así como a súa congruencia cos motivos e fins que a xustifica“.

Por tanto, para unha correcta aplicación da flexibilidade horaria é preciso facer un balance dos dous intereses que están en xogo: por unha banda, o interese xeral, que se satisfai e garante mediante a prestación do servizo público por parte do funcionario; e por outro, a conciliación da vida familiar e profesional do empregado público.

Por iso, e en conclusión, é a Unidade de Persoal correspondente a que deberá valorar a conveniencia do uso da medida de flexibilidade horaria en atención ás necesidades do servizo; de modo que, podería limitar este exercicio por razóns debidamente xustificadas relacionadas co funcionamento dos servizos, para que quede salvagardado o interese xeral encomendado e a prestación do este servizo público.

Todo o anterior indícase sen prexuízo de lembrar que, de acordo con o réxime de competencias deste centro directivo, as respostas a consultas que emite esta dirección xeral posúen carácter meramente informativo e, en consecuencia, non teñen carácter de criterio vinculante, nin orixinan dereitos nin expectativas de dereito, nin implican vinculación algunha co tipo de procedementos a que se refiran. Ademais, ao carecer de carácter preceptivo ou vinculante, os órganos destinatarios das estas respostas poderán, no seu caso, adoptar finalmente unha decisión que non se corresponda co parecer contido nas mesmas.

As respostas a consultas contidas neste boletín atenden ás cuestións expostas á luz da normativa vixente no momento da súa emisión, de maneira que estas respostas poden verse afectadas por modificacións lexislativas posteriores ou resolucións xudiciais.