A consulta versa sobre a posibilidade de aplicar o réxime disciplinario previsto para o persoal funcionario de carreira ao persoal eventual.

O persoal eventual, segundo o artigo 12 do texto refundido da Lei do Estatuto Básico do Empregado Público, aprobado polo Real Decreto Lexislativo 5/2015, do 30 de outubro (TRLEBEP), é aquel que é nomeado para a realización, con carácter temporal, de tarefas de “confianza e asesoramento especial”.

En primeiro lugar, cabe sinalar que, dadas as peculiares características, o carácter temporal da relación que se establece, así como o estrito labor que pode desempeñar o persoal eventual —relativo a funcións cualificadas como de confianza ou asesoramento especial—, parece razoable afirmar que este tipo de persoal non poida ostentar situacións administrativas.

Pola contra, se se entendese que resultan de aplicación ao persoal eventual as situacións administrativas, trataríase dun claro quebranto do ordenamento xurídico, xa que podería chegar a darse o suposto de que ingresando de maneira estritamente temporal na Administración sen acreditar o seu mérito e capacidade —requisitos constitucionalmente esixibles para ingresar en aquela—, a aplicación de determinadas situacións administrativas, que comportasen a reserva de praza, permitisen á esta persoa perpetuar a súa permanencia na Administración sen ter xusto título para iso.

Neste sentido, as situacións administrativas só serían predicables daquel persoal que ostente unha relación estatutaria de carácter permanente rexida polo dereito administrativo, sen que resulten de aplicación ao persoal eventual. Así o dispón o TRLEBEP ao regular, nos seus artigos 85 e seguintes, as situacións administrativas unicamente para os funcionarios de carreira.

En segundo lugar, con relación a se ao persoal eventual resúltalle de aplicación o réxime disciplinario previsto para os funcionarios públicos, como xa se indicou, o persoal eventual é unha excepción aos principios de mérito e capacidade, e tanto o seu nomeamento como o seu cesamento baséanse unicamente en criterios de confianza.

Esta premisa podería conducir á conclusión de que ao persoal eventual non lle é de aplicación o réxime disciplinario dos funcionarios públicos, sen prexuízo de entender que unha actuación que puidese supor unha “infracción disciplinaria” de determinada entidade debería de comportar a “perda de confianza” e, polo tanto, o cesamento do persoal eventual que cometese esta infracción.

Con todo, do exame do ordenamento xurídico vixente constátase que, tanto o persoal funcionario e laboral como os altos cargos están sometidos a un réxime disciplinario, o que conduce a pensar que as condutas que realice o persoal eventual, quen tamén ostenta a condición de persoal da Administración Pública, aínda que sexa con carácter temporal, tamén deben de estar sometidas á súa corrección disciplinaria, sen que esta reparación quede restrinxida só á posibilidade da “perda de confianza do órgano que nomeou a aquel”.

Unha interpretación contraria conduciría a deixar unicamente ao arbitrio do órgano que nomeou a este persoal eventual a decisión de se este persoal cometeu ou non unha infracción, o que suporía unha parcela de impunidade que non pode admitirse no seo da Administración Pública; de tal maneira que todo o persoal ao seu servizo, incluído o persoal eventual, ha de estar sometido a un réxime disciplinario.

Neste sentido, e dada a falta de normativa disciplinaria expresa dedicada ao persoal eventual, enténdese que é preciso acudir ao artigo 12.5 do TRLEBEP que dispón que ao persoal eventual “seralle aplicable, no que sexa adecuado á natureza da súa condición, o réxime xeral dos funcionarios de carreira”.

Por tanto, sen prexuízo do principio de confianza que ha de rexer a relación existente entre o persoal eventual e o órgano de goberno que lle nomea, o persoal eventual tamén estaría sometido a réxime disciplinario, resultando aplicable o réxime disciplinario previsto para o persoal funcionario.

En terceiro lugar, con respecto á posibilidade de declarar a suspensión de funcións, provisional e firme, ao persoal eventual con ocasión da tramitación dun procedemento xudicial, heise de indicar, como se expuxo anteriormente, que o persoal eventual non posúe situacións administrativas, sendo predicables unicamente do persoal funcionario de carreira.

Neste sentido, a primeira conclusión sería que non se pode declarar ao persoal eventual na situación de suspensión de funcións, nin provisional nin firme.

No entanto, e sen prexuízo de que se entenda que non resultan de aplicación as situacións administrativas a este persoal, ha de terse en conta que o que subxace no suposto exposto é a pregunta de como actuar no caso de que unha persoa que ostenta a condición de persoal eventual, como consecuencia dun proceso xudicial, non poida desempeñar o seu labor por atoparse —enténdese— en prisión provisional ou outra medida que impide a asistencia e desempeño do posto.

Obviamente, unha primeira solución é valorar se esta situación comporta, por si mesma, a perda de confianza do órgano que nomeou ao este persoal eventual, e, polo tanto, o cesamento na esta condición.

Se esta situación non comporta a perda de confianza, entón unha primeira solución é valorar se as condutas que lle son imputadas no proceso xudicial son, á súa vez, constitutivas dunha infracción disciplinaria, nese caso , e de acordo con o exposto, se se entende que resulta de aplicación ao persoal eventual o réxime disciplinario dos funcionarios públicos, entón procedería a apertura de expediente disciplinario cuxa instrución se suspendería ata que se resolvese en vía xudicial.

Unha vez incoado o procedemento, pódense adoptar as medidas provisionais correspondentes entre as que se prevé a suspensión provisional, como medida de carácter material que pretende impedir que quen estea incurso nun procedemento disciplinario poida seguir desempeñando o seu posto, para evitar que se agrave a conduta que se persegue ou se frustre o resultado final do procedemento disciplinario.

Por iso, e con base nos argumentos expostos, entendendo que o procedemento disciplinario resulta de aplicación ao persoal eventual, entón poderíase adoptar a medida provisional exposta, comportando os mesmos efectos materiais que a situación administrativa de suspensión de funcións.

Por outra banda, para o suposto de que os feitos polos que está a ser axuizado o citado persoal eventual non fosen constitutivos de infracción disciplinaria, enténdese que se as medidas adoptadas polo órgano xudicial impiden a asistencia e desempeño do posto, como xa se veu indicado, en primeiro lugar, o órgano competente pode entender que se produciu unha perda da confianza, que comportaría o cesamento como persoal eventual; ou ben pode acordar en todo caso, ante a imposibilidade material de desempeñar o posto de traballo, que se adopten os efectos materiais previstos para a suspensión provisional.

Neste sentido, o TRLEBEP prevé a aplicación da suspensión provisional, tanto como medida provisional durante a sustanciación dun procedemento disciplinario, como no caso de que no curso dun proceso xudicial acórdese a prisión provisional ou outra medida que impida a asistencia e desempeño do posto.

Por último, e no caso de que se confirme a responsabilidade penal que comporte pena privativa de liberdade ou, no seu caso, se sustanciase finalmente un procedemento disciplinario que finalizase declarando a responsabilidade do persoal eventual en cuestión, enténdese que non procedería en ningún caso a declaración da suspensión firme de funcións.

E iso, en primeiro lugar, porque como se indicou anteriormente, as situacións administrativas só son predicables do persoal funcionario de carreira; e en segundo lugar, a pesar de que ao persoal eventual resúltelle de aplicación o procedemento disciplinario previsto para o persoal funcionario, é obvio que, pola natureza da súa condición, que comporta o desempeño dun posto de confianza, non se poden aplicar a este persoal as distintas sancións previstas no réxime disciplinario, senón que a declaración de responsabilidade debe comportar, per se, a perda de confianza e, por tanto, a perda da condición de persoal eventual; a excepción, quizá, daquelas faltas que cometese que puidesen ser cualificadas como leves.

Todo o anterior indícase sen prexuízo de lembrar que, de acordo con o réxime de competencias deste centro directivo, as respostas a consultas que emite esta dirección xeral posúen carácter meramente informativo e, en consecuencia, non teñen carácter de criterio vinculante, nin orixinan dereitos nin expectativas de dereito, nin implican vinculación algunha co tipo de procedementos a que se refiran. Ademais, ao carecer de carácter preceptivo ou vinculante, os órganos destinatarios das estas respostas poderán, no seu caso, adoptar finalmente unha decisión que non se corresponda co parecer contido nas mesmas.

As respostas a consultas contidas neste boletín atenden ás cuestións expostas á luz da normativa vixente no momento da súa emisión, de maneira que estas respostas poden verse afectadas por modificacións lexislativas posteriores ou resolucións xudiciais.