A cuestión exposta versa sobre a posibilidade de compensar economicamente as vacacións non gozadas a un traballador laboral temporal naqueles casos nos que o non goce débase a unha situación de incapacidade temporal e que con posterioridade a relación laboral extinguiuse.

Así, en primeiro lugar, cabe analizar o marco xurídico de aplicación. Con carácter previo débese advertir que o competente para a interpretación, vixilancia, seguimento, estudo e aplicación do pactado no IV CUAGE é a Comisión Paritaria, polo que sería conveniente expor ante a mesma calquera dúbida de interpretación do articulado, se así se considera.

En relación co réxime xurídico de aplicación a este persoal, o artigo 7 do Real Decreto Lexislativo 5/2015, do 30 de outubro, polo que se aproba o texto refundido da Lei do Estatuto Básico do Empregado Público (TREBEP), establece:

“O persoal laboral ao servizo das Administracións públicas réxese, ademais de pola lexislación laboral e polas demais normas convencionalmente aplicables, polos preceptos deste Estatuto que así o dispoñan.”

Así, a aplicación do TREBEP ao persoal laboral terá lugar cando un precepto concreto da esta norma inclúa expresamente ao este persoal, rexéndose no demais polo Convenio Colectivo de aplicación, así como pola restante lexislación laboral. Sen indicación en contrario, enténdese que, é de aplicación o IV Convenio colectivo único para o persoal laboral da Administración Xeral do Estado (IV CUAGE).

O IV CUAGE establece o suposto de que, autorizado un período de vacacións, sobreveña unha situación de incapacidade, sinalando:

“Se durante o goce do período de vacacións autorizado sobreviñese unha situación de incapacidade temporal, o período de vacacións quedará interrompido podendo gozarse das mesmas unha vez que finalice a incapacidade temporal, e sempre que non transcorresen máis de dezaoito meses a partir do final do ano en que se orixinaron”

Pola súa banda, e no relativo á extinción do contrato e as vacacións, dispón no seu artigo 73 : “(…) O persoal cuxo contrato se extinga no transcurso do ano terá dereito a gozar da parte proporcional de vacacións correspondentes, ou ao abono das mesmas en caso de non poder gozalas”.

Tendo en conta o anterior, a primeira cuestión que se debe analizar, é que ocorre coas vacacións anuais retribuídas que non se puideron gozar por estar en situación de incapacidade temporal.

A evolución jurisprudencial sobre a conservación ou perda do período de vacacións durante as situacións de baixa por incapacidade temporal iníciase, coa sentenza do Tribunal de Xustiza da Unión Europea de 18/03/2004 (Asunto C-342/2001, Merino Gómez). Nesa sentenza o Tribunal Comunitario entende que unha traballadora ten dereito a gozar do seu permiso de maternidade e do período de vacacións en períodos distintos cando se produciu unha coincidencia de ambos.

Con posterioridade, en sentenza do 20/01/2009, Asunto Shultz-Hoff, o Tribunal interpreta dúas directivas comunitarias (Dir. 2003/88/CE e Dir. 93/104/CE) que dispoñen que: “1. Os Estados membros adoptarán as medidas necesarias para que todos os traballadores dispoñan dun período de polo menos catro semanas de vacacións anuais retribuídas, de conformidade coas condicións de obtención e concesión establecidas nas lexislacións e/ou prácticas nacionais”. Neste caso o Tribunal entende que o traballador ten dereito a gozar as vacacións se estivo en situación de incapacidade temporal que lle o impediu, mesmo no caso de que a incapacidade temporal estendeuse a todo o período de devindicación, e no caso de que estas vacacións non poidan gozarse porque finalizou a relación laboral, o traballador ten dereito a unha compensación económica, que se calculará en función da retribución ordinaria do mesmo.

En España, a pesar da xurisprudencia oscilante, desde o ano 2012 recoñeceuse polo Tribunal Supremo, seguindo a interpretación do Tribunal de Xustiza da Unión Europea, o dereito a gozar de vacacións cando estas coinciden en todo ou en parte cun período de incapacidade temporal.

Considérase así que o principio relativo ao goce das vacacións anuais retribuídas, sen ser absoluto en canto ás datas do seu exercicio, forma parte do núcleo irrenunciable dos dereitos propios dun Estado Social e deberá interpretar o noso ordenamento xurídico interno, en tanto que o artigo 40.2 da Constitución Española atópase entre os principios reitores da política social e económica, que obriga a telo presente nesta interpretación.

Os efectos da incapacidade temporal do traballador sobre o dereito a vacacións retribuídas pódense sintetizar nos seguintes puntos:

- Durante os períodos de incapacidade temporal segue devindicándose dereito a vacacións. A ausencia ao posto de traballo por motivos independentes da vontade da persoa interesada, como incapacidade temporal por enfermidade ou accidente, serán contadas como parte do período de servizos efectivo para os efectos de xerar vacacións (art.5.4 do Convenio OIT n.º 132).

- O IV CUAGE e o Estatuto dos traballadores (artigo 48) regulan o dereito dos traballadores a gozar das súas vacacións en data posterior cando estas coincidan no tempo cunha incapacidade temporal. Deben gozarse antes de que transcorran 18 meses desde o final do ano no que se xeraron.

Do anterior dedúcese que, a posibilidade de goce posterior de vacacións en caso de IT require que se dendos orzamentos de feito: por unha banda, a fixación previa do período de vacacións (ben de forma individual ou colectiva) e, por outro, que a situación de incapacidade temporal xurda con anterioridade ao mesmo e impida gozar de tal vacación anual.

Unha vez sinalado o réxime xurídico aplicable, infórmase que, como regra xeral, se non se cumpren os orzamentos de feito anteriormente expostos non existirá obriga de compensar economicamente as vacacións non gozadas.

Sen prexuízo do criterio xeral, con todo, e dado que as vacacións constitúen un dereito, aínda que non sexa obrigatorio que o mesmo se esgote, debemos ter en conta os feitos concretos obxectos da consulta, en tanto se trata de persoal laboral temporal. En concreto, un empregado cuxa relación laboral finalizou.

O artigo 73 do IV CUAGE establece: “(…) O persoal cuxo contrato se extinga no transcurso do ano terá dereito a gozar da parte proporcional de vacacións correspondentes, ou ao abono das mesmas en caso de non poder gozalas”.

Neste caso, o empregado non solicitou previamente vacacións e que como consecuencia de atoparse ata a terminación do contrato en incapacidade temporal non tivo posibilidade de gozar as mesmas. Así mesmo, e como se expón no escrito polo órgano consultante, non existía calendario laboral nin instrucións sobre o goce das vacacións, nin se estableceu mecanismo para que este persoal gozará das súas vacacións.

Por todo o que antecede e de acordo aos feitos concretos expostos, infórmase que, non se gozaron as vacacións, dun lado, porque o propio empregado non solicitou as mesmas; e doutro, porque a Administración tampouco fixou, unha vez transcorrido case todo o período de devindicación, o goce as mesmas, aínda coñecendo a finalización do contrato. Por tanto, conclúese que no suposto concreto si sería posible a compensación económica das vacacións non gozadas.

Todo o anterior indícase sen prexuízo de lembrar que, de acordo con o réxime de competencias deste centro directivo, as respostas a consultas que emite esta dirección xeral posúen carácter meramente informativo e, en consecuencia, non teñen carácter de criterio vinculante, nin orixinan dereitos nin expectativas de dereito, nin implican vinculación algunha co tipo de procedementos a que se refiran. Ademais, ao carecer de carácter preceptivo ou vinculante, os órganos destinatarios das estas respostas poderán, no seu caso, adoptar finalmente unha decisión que non se corresponda co parecer contido nas mesmas.

As respostas a consultas contidas neste boletín atenden ás cuestións expostas á luz da normativa vixente no momento da súa emisión, de maneira que estas respostas poden verse afectadas por modificacións lexislativas posteriores ou resolucións xudiciais.