Planteatzen den auzia organo eskudunak nola jokatu behar duen da, baldin eta funtzionario batek, lanerako ezintasunaren gehieneko aldia agortu ondoren, gaixotasunagatiko bajak bidaltzen jarraitzen badu, nahiz eta EBIren ebazpenak ebatzi interesduna ez dagoela bere kidegoko edo eskalako eginkizunak betetzea eragozten dion lesio edo prozesu patologiko egonkor eta itzulezinaren eraginpean.

Hala, lehenik eta behin, aplikatu beharreko esparru juridikoa aztertu behar da. ABE, batez ere, ekainaren 23ko 4/2000 Legegintzako Errege Dekretuaren 20. artikuluan arautu da (4/2000 Legegintzako Errege Dekretua, Estatuko Funtzionario Zibilen Gizarte Segurantzari buruzko Legearen testu bategina onartzen duena), eta 20. artikuluan Gizarte Segurantzako Araubide Orokorraren araudira igortzen du, Aldi Baterako Ezintasunaren egoeraren iraupenari eta iraungipenari dagokienez; zehazki, Gizarte Segurantzaren Legegintzako Errege Dekretuaren 173. artikuluan eta hurrengoetan (urriaren 30eko 8/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren testu bategina onartzen duena).

Era berean, Administrazio Mutualismoaren Erregelamendu Orokorra aldatzen duen urtarrilaren 8ko 2/2010 Errege Dekretuaren 92. artikulua. Araudi hori martxoaren 28ko 375/2003 Errege Dekretuaren bidez onartu zen, eta haurdunaldiko eta edoskialdi naturaleko arriskuaren arloko aldi baterako ezintasunari eta arriskuari buruzkoa da (Administrazio Mutualismoaren Erregelamendu Orokorra onartzen duen martxoaren 28ko 375/2003 Errege Dekretua aldatu zuen arau horrek). honela dio lehen atalean: "gaixotasuna dela-eta sortutako aldi baterako ezintasun-egoeraren gehieneko iraupena, dagozkion luzapenak barne, Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bategina onartzen duen urriaren 30eko 8/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren 128. artikuluan edo hura ordezten duen xedapenean ezarritakoa izango da." (artikulu horrek aurreikusten du aldi baterako ezintasun-egoeraren gehieneko iraupena 365 egunekoa dela, beste 180 egunez luza daitekeena), eta hirugarren atala eransten du, hau dioena: "... gaixotasunak funtzio publikoetan aritzea behin betiko galarazten duela aurreikusten den edozein unetan eta, nolanahi ere, artikulu honetako 1. paragrafoan aipatzen den gehieneko iraupena agortu baino lehen, erretiro-organo eskudunak, ofizioz edo interesdunak eskatuta, zerbitzurako ezintasun iraunkorragatiko erretiro-prozedura abiaraziko du.".

Iraungipenari dagokionez, laugarren idazatiko f) letran honako hau ezartzen da:aldi baterako ezintasun-egoera aitortzeko eskubidea azkendu egingo da, nolanahi ere, artikulu honen 1. paragrafoan aipatzen den gehieneko iraupena agortzen denean". Eta 5. apartatuak dio "aldi baterako ezintasun egoera iraungitzen denean artikuluaren lehen paragrafoan ezarritako gehieneko epea igaro delako 131.bis. Gizarte Segurantzaren Lege Orokorraren testu bateginaren 2. zenbakian, 1/1994 Legegintzako Errege Dekretuan edo hori ordezten duen xedapenean, aztertu egingo da funtzionarioaren aldi baterako ezintasun-egoera, testu bateginaren 20.4 artikuluan xedatutako moduan, epeetan eta baldintzetan.".

Bestalde, GSLOren testu bateginaren 131.bis.2 artikuluan honako hau xedatzen da:Aldi baterako ezintasun-egoera 545 eguneko epea igaro delako iraungitzen denean (365 + 180), 3 hilabeteko epean nahitaez aztertuko da, dagokion ezintasun iraunkorreko mailan sailka dadin. Aurreko lerroaldean ohartemandakoa gorabehera, sendatzeko edo langilearen egoera hobetzeko itxaropena dela-eta sendatzeko beharrarekin jarraituz gero, eta interesatuaren egoera klinikoa dela-eta, aipatutako kalifikazioa geroratzea komeni bada, behar den denboran geroratu ahal izango da, baina inoiz ere ez aldi baterako ezintasuna hasi eta hurrengo 730 egunak (2 urte edo 24 hilabete, 30 hilabete baino lehen) baino gehiago”.

Estatuko Portuei eta Merkataritza Nabigazioari buruzko Legearen Testu Bateginaren 20. artikuluaren laugarren paragrafoak honako hau ezartzen du:

"Aldi baterako ezintasun-egoera Gizarte Segurantzako Araubide Orokorrean ezarritako gehieneko epea igaro delako azkentzen denean, funtzionarioaren aldi baterako ezintasun-egoera aztertuko da, araubide honetan ezarritako modu eta epe beretan, eta Estatuko Funtzionario Zibilen Mutualitate Orokorrak funtzio hori betetzeko agindu duen edo funtzionarioaren kidegoaren edo eskalaren arabera bidezkoa den ezintasun iraunkorrak baloratzeko dagokion taldeak edo unitateak aztertuko du.

Azterketa horrek erabakiko du funtzionarioaren ezgaitze-egoerak bere kidego edo eskalako eginkizunetarako ezgaitzat joko duen eta, ondorioz, zerbitzurako ezintasun iraunkorra dela-eta jubilazio-adierazpena jasoko duen.

Sendatzeko itxaropenagatik edo funtzionarioaren egoera hobetzeagatik, zerbitzura itzultzeko asmoz, tratamendu medikoaren beharrarekin jarraituz, interesdunaren egoera klinikoa dela-eta, aipatutako kalifikazioa atzeratzea komeni dela erabakitzen den kasuetan, kalifikazio hori behar den denboran atzeratu ahal izango da, eta inola ere ezin izango du gainditu aldi baterako ezintasun-egoera hasi denetik dagoen gehieneko denbora, Araubide Orokorrean ezarritakoaren arabera. Aldi horretan aldi baterako ezintasun egoeraren ondorioak luzatuko dira".

Azkenik, TRLSSFCEren 21.5 artikuluaren arabera "Aldi baterako ezintasunagatiko subsidio ekonomikorako eskubidea, berau ekarri duen egoera edozein dela ere, Araubide Orokorrean ezarritako aldi baterako ezintasuneko egoera hasi denetik gehieneko iraupen-epea —ondorioen luzapen-epea barne— igarotzean azkendutzat joko da..”

Beraz, ABE gehienezko epea amaituta, langileak aldi baterako ezintasun egoera aztertu beharko du.

Halaber, funtzionario publikoen nahitaezko erretiroa deklaratzeko aurreikusita dagoen prozedurarekin bat etorriz (Administrazio Publikorako Estatu Idazkaritzaren 1995eko abenduaren 29ko Ebazpenaren bidez onartua), nahitaezko erretiroa emateko eskumena duen organoak txosten bat eskatu behar dio dagokion organo medikoari, zeinak, modu arrazoituan, bere iritzia eman beharko baitu funtzionarioak zerbitzurako duen gaitasunari edo gaitasunik ezari buruz. Hala ere, irizpen hori aginduzkoa zen, baina ez loteslea, eta, beraz, erretiro-organoari zegokion azken erabakia, alegia, ea funtzionario publikoa nahitaezko erretiroa hartzeko egoeran zegoen ala ez.

Aurrekoa kontuan hartuta, planteatutako auzia organo eskudunak nola jokatu behar duen aztertzen da, baldin eta, ABE gehieneko epea igaro ondoren, funtzionarioak baja-parteak aurkezten jarraitzen badu.

Auzitegi Gorenaren Lan Arloko Salak, 2013ko uztailaren 8ko epaian (2988/2012 errekurtsoa, beste batzuek jarraituta), adierazi du gehieneko epea ematen dela bertan ezintasun iraunkorra kalifikatzeko, eta gehitu du gehieneko epe horren aurreikuspena ez dela interesdunarentzat, ez baitu inolako botererik kalifikazio-prozeduran, erakunde kudeatzailearentzat baizik, eta erakunde horrek egin behar du kalifikazioa, eta hau da, "behar adina atzeratu ahal izango da.", baina gainditu gabe "inola ere ezaurreikusitako gehienezko epea.

Hala, gehieneko epea igarotakoan baja-agiriak heltzen jarraitzen badute, organo eskudunak aintzat hartu beharko ditu, alegatutako egitateen egiazkotasuna egiaztatzeko beharrezkoak diren neurriak hartzea alde batera utzi gabe, dagozkien osasun-ikuskaritzako zerbitzuen bitartez.

Nolanahi ere, gogoratu behar da Auzitegi Gorenaren doktrina dela (1991ko urriaren 22ko epaiak, guztiak barne). 1075/90), 1992ko urtarrilaren 2a (ik. 595/91) eta 2004ko urriaren 7a (errek. 4173/03) aldi baterako ezintasunaren iraungitzeak lanera itzultzeko beharra sortzen duela, langilea lanerako ezintasun iraunkorrari lotuta ez dagoela adierazten duen administrazio-ebazpena ematen denean.

Aurreko guztia gorabehera, gogoratu behar da, zuzendaritza nagusi honen eskumenen araubidearen arabera, zuzendaritza nagusi honek egiten dituen kontsulten erantzunak informatzeko baino ez direla, eta, ondorioz, ez direla irizpide lotesleak, ez dutela ez eskubiderik ez eskubide-itxaropenik sortzen, eta ez dutela inolako loturarik sortzen dagozkien prozedura-motekin. Gainera, nahitaezko izaera edo izaera loteslerik ez dutenez, erantzun horien hartzaile diren organoek, hala badagokio, horietan jasotako iritziarekin bat ez datorren erabakia hartu ahal izango dute azkenean.

Buletin honetan jasotzen diren kontsulten erantzunek erantzuna emateko unean indarrean dagoen araudiaren arabera planteatutako galderei erantzuten diete, eta, beraz, erantzun horiek ondorengo lege-aldaketen edo ebazpen judizialen eragina jasan dezakete.