Planteatutako auzia da ea, langile publikoa zuzenean zaintzeko familiako baten aldi baterako ezintasuna deklaratuta, langile horrek lanaldia murrizteko eska dezakeen legezko zaintza dela-eta.

Hala, lehenik eta behin, aplikatu beharreko esparru juridikoa aztertu behar da. Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren Legearen testu bateginak, zeina urriaren 30eko 5/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartu baitzen (TREBEP), honako hau dio 48 h) artikuluan:

“Legezko zaintza dela-eta, funtzionarioak hamabi urtetik beherako adingaberen bat, arreta berezia behar duen adindunen bat edo ordaindutako jarduerarik egiten ez duen desgaituren bat zuzenean zaintzen badu, lanaldia murrizteko eskubidea izango du, ordainsariak neurri berean murriztuta.

Eskubide bera izango du familiako kideren bat zaindu behar duen funtzionarioak, baldin eta odol-ahaidetasuneko edo ezkontza-ahaidetasuneko bigarren mailara artekoa bada, eta adinagatik, istripuagatik edo gaixotasunagatik ezin bada bere kabuz moldatu eta ez badu ordaindutako jarduerarik egiten.”

Horrenbestez, kontsulta honi dagozkion ondorioetarako, baimena emateko arrazoi nagusia hau da: bere kabuz baliatu ezin den eta ordaindutako jarduerarik egiten ez duen senide bat zuzenean zaintzea.

Aurrekoa kontuan hartuta, azpimarratu behar da TREBEPen 48.1.h artikuluan jasotako eskubidea baldintzatuta dagoela, besteak beste, familiakoak betetzen ez duelako.ordaindutako jardueraren bat”.

Esan behar da “ terminoaordaindutako jarduera” ez da ulertu behar soilik benetan lan bat egiten aritzea bezala, baizik eta, batzuetan, ordainsariak jasotze hutsa definizio horretara egokitu daiteke.

Horrela, kontsultan aipatzen da aldi baterako ezintasun egoera jarduera ordaindurik ez egitearekin parekatu daitekeen.

Aldi baterako ezintasunaren definizioak berak dakarren egoera batean, lan-harreman bat etenda geratzen da aldi baterako, prestazio hori eragozten duen gertakizun baten ondorioz, baina, ezintasun iraunkorreko kasuei kalterik egin gabe, ez du harreman hori ebazten.

Aldi baterako ezintasunean, beraz, lan-harremanak indarrean jarraitzen du, baita ordainsariak jasotzeak ere, nahiz eta, ezintasunaren iraupenaren arabera, aldatu egin daitekeen prestazio horiek ordaintzen dituen erakundea.

Horregatik, aldi baterako ezintasun-egoera kontzeptu honetan sar daitekeela ulertzen da: “ordaindutako jarduera”, TREBEPen 48.1.h artikulutik, eta ez da bidezkoa baimenean jasotako murrizketa ematea.

Nolanahi ere, funtzionarioak beste figura batzuk ere erabil ditzake, familia eta lana uztartzea errazteko.

Hala, TREBEPen 48.1.i) artikuluak lehen mailako odolkidetasuneko edo ahaidetasuneko senide baten gaixotasun oso larriagatiko baimena jasotzen du, eta prozesu patologiko bakoitzeko behin baino ezin da eman.

Bestalde, Funtzio Publikoaren Estatu Idazkaritzaren 2019ko otsailaren 28ko Ebazpenak, zeinaren bidez Estatuko Administrazio Orokorraren eta haren organismo publikoen zerbitzura dauden langileen lanaldi eta lan-ordutegiei buruzko jarraibideak ematen baitira, honako hau jasotzen du 5. apartatuan: interes partikularragatik lanaldi murriztua eskatzeko aukera.

Aurreko guztia gorabehera, gogoratu behar da, zuzendaritza nagusi honen eskumenen araubidearen arabera, zuzendaritza nagusi honek egiten dituen kontsulten erantzunak informatzeko baino ez direla, eta, ondorioz, ez direla irizpide lotesleak, ez dutela ez eskubiderik ez eskubide-itxaropenik sortzen, eta ez dutela inolako loturarik sortzen dagozkien prozedura-motekin. Gainera, nahitaezko izaera edo izaera loteslerik ez dutenez, erantzun horien hartzaile diren organoek, hala badagokio, horietan jasotako iritziarekin bat ez datorren erabakia hartu ahal izango dute azkenean.

Buletin honetan jasotzen diren kontsulten erantzunek erantzuna emateko unean indarrean dagoen araudiaren arabera planteatutako galderei erantzuten diete, eta, beraz, erantzun horiek ondorengo lege-aldaketen edo ebazpen judizialen eragina jasan dezakete.