Kontsulta honetan, bitarteko funtzionarioak jarduneko zerbitzuan luzatzeko aukera mahaigaineratu da.

Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Estatutuaren Legearen testu bateginak (TRLEBEP), urriaren 30eko 5/2015 Legegintzako Errege Dekretuaren bidez onartuak, 10. artikuluan xedatzen duenez, bitarteko funtzionarioei buruzko manua da bitarteko funtzionarioak direla urgentziaz eta beharrez berariaz justifikatutako arrazoiengatik berariaz halakotzat izendatzen direnak karrerako funtzionarioei dagozkien eginkizunak betetzeko, artikulu honetan aipatzen diren inguruabarretako bat gertatzen denean.

Ezargarria den erregimenari dagokionez, aipatutako 10 artikuluaren 5 apartatuak hau dio: "bitarteko funtzionarioei, beren izaeraren ezaugarriak aintzat hartuta egoki denean, karrerako funtzionarioen araubide orokorra aplikatuko zaie".

Beraz, karrerako funtzionarioentzat ezarritako araudia bitarteko funtzionarioei ere aplikatuko zaie, egokia denean. “aldi baterako izaerarekin eta izendapen hori apartekoa eta presazkoa izatearekin”, Horrek eskatzen du planteatzea zein den natura eta zein diren haren ezaugarriak.

Nahiz eta harreman hori administrazio-zuzenbideak arautzen duen, karrerako funtzionarioarekiko langile-mota horren benetako ezaugarria administrazio publikoarekiko ezartzen den harremanaren behin-behinekotasuna da, karrerako funtzionarioarenean ez bezala, horretan “izaera iraunkorra”.

Hortaz, lehenik eta behin, bitarteko funtzionarioak duen harremana aldi baterakoa eta ez-iraunkorra izatea funtsezkoa da mota horretako langileei zer arau eta, batez ere, zer irispiderekin aplikatu behar zaien erabakitzeko, manu horrek ez badu zehazten nor den edo diren haren hartzailea edo hartzaileak.

Komeni da hemen gogoratzea Kontseiluaren 1999ko ekainaren 28ko 1999/70/EE Zuzentarauak, EGABen, UNICEren eta CEEPen iraupen zehatzeko lanari buruzko esparru-akordioari buruzkoak; zehazki, ‘diskriminaziorik ezaren printzipioari’ buruzko Zuzentarauaren laugarren klausulak, honako hau baitio:

“1. Lan-baldintzei dagokienez, iraupen jakineko kontratu bat duten langileak ezin izango dira tratatu iraupen jakineko kontratu bat izate hutsagatik konpara daitezkeen langile finkoak baino modu okerragoan, arrazoi objektiboengatik beste tratu bat justifikatzen ez bada.

2. Ingalaterra Egoki denean, pro rata temporis printzipioa aplikatuko da. (…)”

Zuzentarau horren aplikazioari buruz EBJAren jurisprudentzia kontuan hartuta, bi gogoeta egin daitezke.

Alde batetik, Zuzentarauan bertan ezarritakoaren arabera, iraupen jakineko kontratu bat duten langileak ezin izango dira tratatu iraupen jakineko kontratu bat izate hutsagatik konpara daitezkeen langile finkoak baino modu okerragoan, arrazoi objektiboengatik beste tratu bat justifikatzen ez bada.

Bestetik, iraupen jakineko lanari buruz Lege horretan aurreikusita dagoena karrerako funtzionarioei zein bitarteko funtzionarioei aplikatuko zaie.

Nolanahi ere, EBJAk ezarritako doktrinak langile finkoei eta aldi baterakoei buruzko arauak biltzera jotzen du, eta, hala ere, desberdintasunak egon daitezke justifikatuta daudenean, baina bereizketa horretarako oinarria ez da izango denbora-elementua bakarrik.

Puntu horietatik abiatuta, eta erretiroa aztertzeari ekinez, erretiroa TRLEBEPen 67. artikuluan dago araututa. Artikulu horrek, “Erretiroa” errotuluaren azpian, erretiro-mota guztiak aurreikusten ditu, “funtzionarioei” erreferentzia eginez, oro har eta inolako zehaztapenik gabe; hori gertatzen da, adibidez, legegileak argi eta garbi ezartzen duen administrazio-egoeretan, “karrerako funtzionarioei” soilik aplikatzen zaiela.

Bestalde, logikoa da bitarteko funtzionarioek, beste edozein langilek bezala, erretiroa hartzeko eskubidea izatea (eskubide hori jasota dago langile publiko guztientzat EBZLren 14. artikuluan), eta, gainera, 63. artikuluak erretiroa aurreikusten du bitarteko funtzionarioak lana uzteko arrazoietako bat bezala.

Zentzu horretan, eta berariazko aurreikuspenik egon ezean, izaera orokorrez aplikagarriak izango zaizkio bitarteko funtzionarioari, funtzionarioen erretiroari buruz TRLEBEPen 67. artikuluan jasotako aurreikuspenak.

Hala ere, azpimarratu behar da 67. artikuluaren 3. paragrafoak adinagatiko nahitaezko erretiroaren salbuespen bat arautzen duela, hain zuzen ere: luzapena edo “zerbitzu aktiboan jarraitzea”, aginduak berariaz adierazten duen bezala.

Horrela, artikulu honetako 3. idatz-zatiak honako hau ezartzen du: “estatutu hau garatzeko emango diren Funtzio Publikoko legeen arabera, gehienez ere hirurogeita hamar urte bete arte zerbitzu aktiboan jarraitzeko luzapena eskatu ahal izango da”.

Adierazi den bezala, erretiro-motak arautzen dituzten gainerako atalak bitarteko funtzionarioei aplikatu beharko litzaizkiekeen arren, zalantza sortzen da ea aurreikuspen hori, zerbitzu aktiboan egotearena, karrerako funtzionarioei dagokien ala, aitzitik, bitarteko funtzionarioei ere aplikatu ahal zaien.

Horri dagokionez, badirudi beharrezkoa dela kasu guztietan administrazio-egoeren araubidetik mugatzea zerbitzu aktiboko luzapena edo iraunkortasuna.

Ideia hori indarrean dagoen erregulazioak berak babesten du; izan ere, abuztuaren 2ko 30/1984 Legearen 33. artikuluaren arabera, luzapena funtzionarioaren benetako eskubidea zen, baina Enplegatu Publikoaren Oinarrizko Legearen 67.3 artikuluak, hura ordeztera etorri denak, honela arautzen du zerbitzu aktiboa luzatzea: «(…) eskubide subjektiboa da, baina Administrazioaren antolaketa-beharrek eskubide hori gauzatzeko aukera ematera baldintzatuta dago; baina Administrazio horren gain dago luzapena ematea edo ukatzea zehaztu behar duten antolaketa-behar horiek justifikatzeko karga. Administrazioak, erakundearen premien arabera, funtzionarioak zerbitzu aktiboan jarraitzeko eskatutako luzapenari buruzko erabakia arrazoitu behar du, aldekoa izan ala ez. Betebehar horrek berekin dakar hartutako erabakiaren oinarri gisa aipatzen diren beharrak errealitatearekin bat etortzea eta haren existentzia frogatzea (…)». (por todas, STS, Administrazioarekiko Auzien Sala, 2017ko otsailaren 6a).

Hau da, Administrazioak zerbitzu aktiboa luzatzea onartzeko edo ukatzeko arrazoiak eman behar baditu ere, hori ez da, jada, karguari lotutako eskubide bat, lehen esan bezala, eta, beraz, ondoriozta daiteke harreman iraunkorra dutenena soilik zela eskubide hori, hau da, karrerako funtzionarioena —horiek baitira kargurako eskubidea duten bakarrak—, baizik eta Administrazio Publikoaren antolamendu-beharrei lotuta dagoen eskubide bat dela.

Beraz, zerbitzu aktiboa luzatzea, TRLEBEPen argitan, kargurako eskubidearen berezko elementua ez dela ulertzen bada, ez da jasangarria karrerako funtzionarioen eskubide esklusiboa izatea.

Bestalde, Estatuko Administrazio Orokorrean indarrean dagoen erregulazioan, Administrazio Publikorako Estatu Idazkaritzaren 1996ko abenduaren 31ko Ebazpenak berak, zeinak prozedura-arau osagarriak ematen baititu Estatuko Administrazio Orokorraren eremuan funtzionario publikoen zerbitzu aktiboan jarraitzeko luzapena aplikatzeko, oraindik ere indarrean baitago, xedatzen du berau aplikatzekoa dela 30/1984 Legearen 1.1 artikuluan jasotako langileei, “Estatuko Administrazio Orokorraren zerbitzura” dauden langileak barne. Manu horretan langile motak zehazten ez badira ere, ez da ezein kasutan bitarteko funtzionarioen salbuespenik ezartzen.

Horrekin batera, gogora ekarri behar da, Auzitegi Gorenak ezarritakoaren arabera, erretiroaren luzapena ez dela besterik gabe estatutu-eskubidea, baizik eta eskubide horrek, nolanahi ere, baldintza hauek betetzen dituela: “Administrazioaren antolakuntza-premiek horretarako aukera ematen badute, zerbitzu aktiboan jarraitzeko edo luzatzeko eskubidea bitarteko funtzionarioei ere aitor dakiekeela ulertzen da”.

Horregatik, Estatuko Administrazio Orokorrean indarrean dagoen erregulazioaren eta Europar Batasuneko Justizia Auzitegiak 1999/70/EB Zuzentaraua aplikatzean ezarritako doktrinaren arabera, eta gaur egun zerbitzu aktiboan egoteak edo luzatzeak duen izaeraren arabera, bitarteko funtzionarioei ezin zaie aitortu zerbitzu aktiboan jarraitzea edo luzatzea karrerako funtzionarioei bezainbesteko hedadurarekin; izan ere, kasu horretan, alde bat badago, eta hori ezin da aldi baterako beste ebazpen baten baldintzapean ezarri, eta, aldi baterako harreman hori ezin da eragin.

Alde horretatik, organo horrek onar lezakeen ebazpenak, azkenean, bitarteko funtzionarioari zerbitzu aktiboan jarraitzeko eskubidea aitortzearen alde egiten badu, aitorpen hori modulatu beharko du, eta esan beharko du kargua utzi ahal izango duela, gehienez hirurogeita hamar urte bete baino lehen, baldin eta LEBEPBren 63. artikuluan aurreikusitako legezko inguruabarretako bat gertatzen bada, edo horri buruzko aurreikuspena jasotzen duen beste edozein arau betetzen bada; izan ere, horien arabera, bitarteko funtzionario izateari uzten zaio.

Aurreko guztia gorabehera, gogoratu behar da, zuzendaritza nagusi honen eskumenen araubidearen arabera, zuzendaritza nagusi honek egiten dituen kontsulten erantzunak informatzeko baino ez direla, eta, ondorioz, ez direla irizpide lotesleak, ez dutela ez eskubiderik ez eskubide-itxaropenik sortzen, eta ez dutela inolako loturarik sortzen dagozkien prozedura-motekin. Gainera, nahitaezko izaera edo izaera loteslerik ez dutenez, erantzun horien hartzaile diren organoek, hala badagokio, horietan jasotako iritziarekin bat ez datorren erabakia hartu ahal izango dute azkenean.

Buletin honetan jasotzen diren kontsulten erantzunek erantzuna emateko unean indarrean dagoen araudiaren arabera planteatutako galderei erantzuten diete, eta, beraz, erantzun horiek ondorengo lege-aldaketen edo ebazpen judizialen eragina jasan dezakete.