Bartzelonan, 2025eko otsailaren 6an.- Eraldaketa Digitalerako eta Funtzio Publikorako ministro Oscar Lópezek eta Zientziako, Berrikuntzako eta Unibertsitateetako ministro Diana Morantek parte hartu dute teknologia kuantiko % 100 europarra duen lehen ordenagailu kuantiko espainiarra aurkezteko ekitaldian. Gobernuak Espainiako Superkonputazio Sarearen (RES) hedapena eta konexioa babesten ditu, 8,1 milioi eurorekin, Quantum Spain proiektuaren bidez. Ministerioaren ekimena da Quantum Spain, Digitalizazioaren eta Adimen Artifizialaren Estatu Idazkaritzaren bidez, eta Espainian konputazio kuantikoko azpiegitura sendo bat garatzea du helburu.

Gobernuaren laguntzari esker, ordenagailu hori, 2024ko irailetik Barcelona Supercomputing Center-Superkonputazio Zentro Nazionalean (BSC-CNS) dagoena, BSC MareNostrum5eko superkonputagailuan eta gainerako RESean integratu ahal izango da, eta, horri esker, Espainiako ikerketa-taldeek eta industria-sektoreek beren prozesatze-gaitasun ahaltsuak (ordenagailu konbentzionalak baino askoz hobeak) erabili ahal izango dituzte esperimentatzeko eta aplikazioak garatzeko.

Mugarri hori bat dator Nazio Batuek aldarrikatutako Zientzia eta Teknologia Kuantikoaren Nazioarteko Urtearekin eta laster aurkeztuko duten Teknologia Kuantikoen Estrategia Nazionalean Gobernuak martxan duen lanarekin.

“Orain arte, konputazio kuantikorako sarbidea erraldoi teknologikoek ematen zuten batez ere, aukera mugatuekin eta prezio altuekin. Orain, Espainiak akademiaren, industriaren eta sektore publikoaren eskura jartzen du, berrikuntzari oztopoak kenduz”, zioen Lopez ministroak aurkezpenean. “Konputazio kuantikoak izugarrizko aurrerapenak lortzeko ahalmena du, besteak beste, gaixotasunen iragarpenean, aireko trafikoaren optimizazioan, ultrasoinu bidezko komunikazioetan eta farmako eta material berrien garapenean”.

Morantek, berriz, Espainiako zigiluarekin ospatu du mugarri hori, eta gizarte osoaren zerbitzura jartzen da gure herrialdearen eta Europaren autonomia teknologikoa bultzatzeko. “Urrats erabakigarria ematen dugu Espainiak ikerketa kuantikoan duen lidergoa sendotzeko, konputazioaren etorkizuna”, adierazi du.

Halaber, ministroak azpimarratu du Espainiako Gobernuak teknologia disruptiboenen lidergo publikoa bereganatzeko apustua egin duela, finantza-arrisku handiena dakartenak eta garapen ekonomiko eta sozialean eragin handiena dutenak, bai eta Zientzia, Berrikuntza eta Unibertsitate Ministerioak Barcelona Supercomputing Center-en alde hartutako konpromisoa ere. Azken 5 urteetan 170 milioi euro baino gehiago eman dizkio, aurreko 15 urteetan guztira bideratutakoa (130 milioi euro) baino gehiago.

BSC-CNSk koordinatzen du RES, Espainia osoko hainbat unibertsitate eta ikerketa-erakundetan kokatutako 14 nodok osatua. Europar Batasuneko zazpi AI Faktorietako bat izateko hautatu du Europako Batzordeak. Bere MareNostrum 5 superkonputagailuak, planetako 11. indartsuenak, ALIA garatzeko balio izan du, beste proiektu askoren artean. Adimen Artifizialeko lengoaiaren lehen eredua da ALIA, espainieraz eta gainerako hizkuntza koofizialetan osagai garrantzitsua duena, eta joan den urtarrilean argitaratu zen.

Berrikuntza zona frankoan

Bartzelonara egindako bisita ofizialean, “Berrikuntza dinamika: industriarako erronkak eta soluzioak” jardunaldiaren irekieran ere parte hartu zuen ministroak, 4.0 industria sustatu eta garatzeko Bartzelonako Zona Frankoaren Partzuergoak (CZFB) abiarazitako DFactory ekimenaren barruan.

Bere hitzaldian, Lópezek industria-arloko lankidetza publiko-pribatuaren garrantzia azpimarratu zuen, eta, alde horretatik, Transformazio Teknologikorako Espainiako Sozietatearen (SETT) zeregina nabarmendu zuen: “teknologia disruptiboetan eta balio erantsi handikoetan inbertsioak sustatzeko ‘funtsen funts’ bat da, 16.000 milioi euro dituena eragin-ekimenak finantzatzeko, eta gaur egun baterako inbertsioko proiektu estrategikoen bila ari da”, eta enpresa berritzaileak ekimen horrekiko interesa izatera animatzen ditu.