Madrid, 5 de febreiro de 2025.- O presidente do Goberno, Pedro Sánchez, anunciou hoxe novas medidas fronte á “carreira tecnolóxica desapiadada” e o “plan deseñado” pola “tecnocasta”, potencias autoritarias e forzas antisistema e para evitar que “o espazo dixital convértase no salvaxe oeste”. Entre as iniciativas destaca avanzar no fin do anonimato nas redes sociais, profundar na transparencia algorítmica para “facer da moderación e o autocontrol un requisito legal” e garantir a responsabilidade persoal dos directivos das plataformas ante o impacto dos seus contidos. Así o avanzou durante clausúraa en Madrid do acto de presentación do Observatorio de Dereitos Dixitais, lanzado hoxe desde Rede.es co respaldo de decenas de empresas, institucións e universidades, con especial apoio da Fundación Hermes, para protexer os dereitos e liberdades no mundo dixital. Na presentación tamén interveu o ministro para a Transformación Dixital e da Función Pública, Óscar López, e asistiron o ministro de Política Territorial e Memoria Democrática, Anxo Víctor Torres; o ministro de Economía, Comercio e Empresa, Carlos Cuerpo; e a ministra de Igualdade, Ana Redondo.

Pedro Sánchez defendeu que non se pode permitir que “se insulte, ameácese, estáfese e abúsese das persoas sen ningún tipo de consecuencia”. “A fe na tecnoloxía e nas súas promesas cegounos ante as súas peores consecuencias”, lamentou en referencia á saída de produtos e servizos dixitais ao mercado “sen controlar os seus riscos e os seus potenciais danos”, polo que instou a “previr, combater e erradicar dunha vez por todas a manipulación e o mal uso das contornas dixitais”. Aínda que subliñou que a revolución dixital “ha transformado as nosas vidas, forma de traballar, vivir e mesmo amar”, deu “a volta de arriba abaixo as nosas economías” e transformou o espazo cívico abrindo espazos, advertiu de que “baixo a aura de milagre económico, social e cultural hai ocultas moitas miserias”, porque “o algoritmo non reparte oportunidades porque as grandes plataformas non son neutrais e a mentira viaxa nelas máis rápido que a verdade”.

“As redes sociais son auténticos campos de batalla”

A este respecto, referiuse á inmediatez e a “obsesión polo like” que “distorsiona a realidade e empobrece o debate público” e denunciou que “as redes sociais son hoxe auténticos campos de batalla, onde non se discute, senón que se ataca, non se argumenta, descualifícase, e non se busca entender, senón impor”. A principal consecuencia, dixo, é que “con moita frecuencia o que se viraliza nas redes sociais é a mentira”, con datos falsos, imaxes modificadas e fake news, como sucedeu na dana en Valencia cando “Miles de bots trataron de multiplicar o dano propagando bulos”.

Con todo, fixo fincapé en que o que sucede no mundo dixital ten consecuencias na vida dixital. De feito, apuntou que os delitos dixitais xa representan un quinto de todos os delitos penais, unha de cada catro mozos recibe solicitudes non desexadas de contido sexual e os delitos de odio en liña creceron un 32% no último ano. “Cremos que as plataformas axudarían a nivelar o campo de xogo, pero o fixeron máis inxusto. Un terzo dos perfís en redes sociais son bots, que xeran case a metade do tráfico de internet. As procuras, os contidos e as noticias que consumimos están nesgados. A viralidad cotiza moi por encima da verdade”, apostilou.

Actuar por unha dixitalización “humana e humanista” fronte a unha “tecnocasta” que fai “todo pola pasta”

Iso débese, ao seu xuízo, a “un plan deseñado, planeado e executado sistematicamente” por “potencias estranxeiras como Rusia, que busca debilitar as nosas institucións democráticas, por forzas antisistema que buscan xerar o caos nas nosas sociedades, xa sexa para alcanzar o poder ou para aproveitarse dos vulnerables e, agora, por un pequeno grupo de millonarios para quen non basta con ter máis diñeiro que 150 países xuntos”. “Queren tamén o poder político. Sentarse directamente nos consellos de ministros, sen caretas nin mediadores. Controlar as nosas leis e as nosas vidas. Condicionar o que vemos e o que pensamos. Mesmo a nosa memoria como sociedade, se é preciso fomentando o autoritarismo e o odio, pero que ninguén se engane: a súa principal motivación para controlar o poder democrático non é outro que o diñeiro. Todo pola pasta”, censurou.

Trátase, segundo indicou, dunha “carreira tecnolóxica desapiadada onde se combina a tecnocasta e potencias autoritarias que libran unha batalla sen regras nin principios no mundo dixital e que teñen un impacto na vida real” e unha “tecnoloxía ao servizo do poder e da ideoloxía” que quere tamén unha intelixencia artificial “sen disidencia”. Fronte aos que “promoven a desregulación absoluta para a tecnocasta”, Sánchez chamou a “rebelarse” cunha alternativa liderada por España e que Europa consolide un modelo de desenvolvemento tecnolóxico que contribúa ao crecemento económico desde o pleno respecto aos dereitos dixitais da cidadanía con “unha dixitalización humana e humanista”.

Regulación: fin ao anonimato en redes sociais e moderación e algoritmos

Desta forma, defendeu as tres medidas con implicacións europeas que propuxo no Foro Mundial de Davos para protexer á cidadanía e retomar o control das plataformas, como terminar co anonimato que “envenena as redes sociais e non pode ser unha escusa para a impunidade”. “Da mesma forma que non é posible conducir un coche sen matrícula ou subirse a un avión sen identificarse, non podemos consentir que quen acosan a outros cidadáns, propagan mentiras, ou esparcen o odio e fágano ademais impunemente”, sentenciou.

Tamén instou a avanzar na defensa dos dereitos dixitais da cidadanía, e profundar na transparencia algorítmica: “hai que obrigar as plataformas a que compartan a información necesaria para a súa supervisión e facer de moderación e dese autocontrol un requirimento, un requisito legal”. Así, o presidente do Goberno anunciou que “imos reforzar, desde o punto de vista material e persoal, as capacidades do Centro para a Transparencia Algorítmica da Comisión Europea”, localizado en Sevilla. Ademais, o Goberno aprobará nas próximas semanas a designación da Comisión Nacional dos Mercados e da Competencia (CNMC) como Coordinador de Servizos Dixitais e dotarémola dos recursos materiais e humanos para exercer a supervisión da actividade das plataformas dixitais.

Responsabilidade dos “tecnobillonarios”

Pedro Sánchez remarcou tamén a necesidade de que “o CEO das compañías non rehúyan o cumprimento das súas obrigas, como fan os empresarios, calquera autónomo ou traballador, e que, cando o fagan, respondan os danos que provocan as súas plataformas”, de forma que se traballa para garantir a responsabilidade persoal na era dixital e que “os tecnobillonarios e xigantes tecnolóxicos respondan os seus actos e o dano causado polos seus algoritmos”. Por iso, o Executivo está a estudar mecanismos que aseguren a responsabilidade legal do directivos respecto do funcionamento das plataformas, garantindo que poidan render contas xudicialmente pola vulneración de dereitos e liberdades que se poida dar nelas.

A segunda fronte de actuación “prioritario” é o impulso da soberanía dixital e tecnolóxica no que xa avanzan Europa e España, porque “Europa non pode depender doutros para definir o seu futuro dixital”. “Non podemos permitir que os nosos datos, infraestruturas e comunicacións queden en mans de potencias estranxeiras ou de empresas sen control democrático. Necesitamos investir en innovación, desenvolver as nosas propias tecnoloxías e infraestruturas e reforzar un marco regulador que protexa aos nosos cidadáns”, defendeu. Por iso, avogou por que Europa “lidere a súa transformación dixital con regras claras, con valores firmes e coa ambición de ser unha referencia mundial en tecnoloxía ética e responsable”, o que pasa por “desenvolver navegadores propios, redes sociais públicas e privadas europeas e servizos de mensaxería que usen protocolos abertos”.

O xefe do Executivo avanzou que España defenderá na Comisión Europea a elaboración dun plan de investimentos para o fomento de infraestruturas público-privadas, en liña coa infraestrutura nacional dixital desenvolvida por España, que este mes lanzou o primeiro modelo de ALIA, a nova familia de Intelixencia Artificial en castelán e linguas cooficiais. Ademais, o Goberno mobiliza 150 millóns de euros para acelerar a adopción da IA nas empresas españolas. Así mesmo, España foi un dos primeiros países do mundo en contar cunha Carta de Dereitos Dixitais durante a pandemia. “O Observatorio de Dereitos Dixitais comparte esa mesma filosofía: que estes dereitos sexan reais, tanxibles e efectivos na vida de todas as persoas desde a colaboración público-privada, coa participación do mundo académico, empresarial e da sociedade civil. Estamos ante un momento decisivo, que nos/nos obriga a elixir entre dúas alternativas: ou seguimos o rumbo que marcan outros e deixámonos levar pola corrente; ou asumimos o liderado para definir unha nova maneira de entender, deseñar e construír a tecnoloxía. Optemos por esta última vía: ser donos do noso propio destino”, concluíu.

Óscar López: “Se queremos un espazo dixital seguro, hai que regular”

No inicio do acto tamén interveu o ministro para a Transformación Dixital e da Función Pública, Óscar López, quen defendeu que “hai que regular para ordenar a convivencia e protexer ás persoas porque cando apareceron os coches, inventáronse os semáforos”. “O camiño non será fácil e as resistencias serán incansables, xa o son, pero se queremos un espazo dixital seguro debemos situarnos e o Goberno de España, co seu presidente á cabeza, teno claro. Fronte ao negacionismo, a ciencia, fronte ao bulo, a verdade, e fronte ao caso tecnocrático, dereitos dixitais”, salientou.